Tromboza je ozbiljno stanje kod kog se krvni ugrušak formira u krvnim sudovima ili srcu. Tada ugrušak može blokirati protok krvi, može i da otputuje u drugi dio tijela. Ako se zaglavi na kritičnom mjestu, to može izazvati stanja opasna po život kao što su moždani i srčani udar.
Tromboza znači stvaranje krvnog ugruška (tromba) unutar krvnih sudova ili srca. Ugrušci mogu da blokiraju protok krvi u krvnim sudovima ili da se oslobode i putuju po tijelu. Ako se ugrušak zaglavi na kritičnom mjestu kao što su pluća ili mozak, to može poremetiti protok krvi do tog organa i izazvati hitnu situaciju opasnu po život.
Tromboza je ozbiljno stanje, a može postati opasnija kako vrijeme prolazi. Što prije potražite pomoć za trombozu, veće su šanse za dobar ishod.
Vrste tromboze
Dva glavna tipa tromboze su:
Arterijska tromboza – krvni ugrušak se formira u arteriji. Arterije prenose krv od srca do ostatka tijela. Arterijska tromboza je najčešći uzrok srčanog i moždanog udara.
Venska tromboza – krvni ugrušak se formira u veni. Vene prenose krv nazad u srce iz tijela. Venska tromboza je najčešći uzrok plućne embolije (krvni ugrušak u plućima).
Koji su faktori rizika za nastanak tromba
Sve što ometa krv da slobodno teče ili normalno da se zgrušava može povećati rizik od tromboze. Faktori rizika su brojni, a ovo su neki od njih:
ateroskleroza
atrijalna fibrilacija
godine – više od 60
poremećaji zgrušavanja krvi
rak
hemoterapija
dijabetes
porodična istorija krvnih ugrušaka
operacije
bolest srčanih zalistaka
visok krvni pritisak
visok holesterol
inflamatorne ili autoimune bolesti
gojaznost
trudnoća
prethodni srčani ili moždani udar
predugo mirno sjedenje
pušenje
Koji su simptomi tromboze
Simptomi tromboze zavise od veličine ugruška, njegove lokacije (gdje se formira ili zaglavi) i komplikacija koje izaziva. Veći je rizik da će se blokade pojaviti u dijelovima tijela sa veoma malim krvnim sudovima, posebno u plućima i nogama i rukama.
Na sajtu Cleveland Clinic navode koji su uobičajeni simptomi za ta tri slučaja.
Pluća (plućna embolija)
oštar bol u grudima i okolnim područjima (vilica, vrat, rame, leđa ili ruka)
bol pri udisanju
iznenadni problemi sa disanjem kada ste aktivni ili u mirovanju
Tromb u arteriji u ruci ili nozi
koža koja izgleda bleđe od drugih područja
koža koja je hladna na dodir
slabost i nemogućnost pomeranja pogođenog dijela tijela
utrnulost ili peckanje
plikovi ili rane
ljuštenje kože
nekroza, tj. odumiranje tkiva
Venska tromboza na ruci ili nozi
koža koja izgleda crvenije ili tamnije od drugih područja
bol, posebno oko pogođenog područja
oticanje od nakupljanja tečnosti
koža koja je topla na dodir
Šta uzrokuje trombozu?
Tromboza nastaje kada nešto ošteti unutrašnju oblogu krvnog suda ili uspori protok krvi. U oba slučaja ćelije u krvi počinju da se grupišu kada ne bi trebalo. Obično se ćelije u krvi okupljaju po potrebi, recimo, kad se pojavi rana na koži da bi se stvorila krasta, a onda se taj ugrušak rastvara kada rana zacijeli. Ali različita zdravstvena stanja, lekovi i drugi faktori mogu dovesti do toga da se komponente u krvi grupišu kada ne moraju ili ne uspiju da se rastvore kada bi trebalo. Moguća posljedica je tromb.
Kako se liječi tromboza?
Liječenje tromboze uključuje lijekove, minimalno invazivne procedure i operacije, a ljekar će prilagoditi tretman vašim potrebama.
Mogući tretmani su:
Lijekovi koji sprečavaju da se krv previše lako zgruša – ne mogu da ponište postojeci ugrušak, ali mogu da spriječe da raste.
Trombolitička terapija – lijekovi za rastvaranje krvnih ugrušaka nerijetko služe kao hitni tretman za srčani i moždani udar i druge komplikacije tromboze
Trombektomija – hirurško uklanjanje ugruška .
Izvor: ( nova.rs / NovostiPlus.info )